EUDR – co to jest i jak wpłynie na firmy w UE?
Unia Europejska wprowadziła nowe przepisy mające chronić lasy na świecie. Mowa o Rozporządzeniu w sprawie produktów wolnych od wylesiania, czyli EUDR. Nowe prawo ma ograniczyć wpływ UE na globalne wylesianie. To część szerszego planu, jakim jest Europejski Zielony Ład.
Czym jest EUDR?
EUDR (European Union Deforestation Regulation) to Rozporządzenie (UE) 2023/1115. Obowiązuje od 29 czerwca 2023 roku. Jego celem jest zapewnienie, że towary sprzedawane lub eksportowane z UE nie przyczyniają się do wylesiania i degradacji lasów.
Przepisy dotyczą m.in. następujących produktów:
- bydło,
- kakao,
- kawa,
- olej palmowy,
- soja,
- drewno,
- kauczuk,
- oraz produkty pochodne, np. czekolada, skóra, meble.
Produkty te nie mogą pochodzić z terenów wylesionych po 31 grudnia 2020 roku. Muszą też być zgodne z prawem kraju, w którym zostały wyprodukowane.
Obowiązki przedsiębiorców
Każda firma, która importuje lub eksportuje wyżej wymienione towary, musi spełnić konkretne warunki. Głównym obowiązkiem jest tzw. należyta staranność. Składają się na nią trzy etapy:
1. Zebranie danych
Firma musi przedstawić dokładne informacje o produkcie. Wymagana jest m.in. geolokalizacja plantacji, ilość produktu, kraj pochodzenia i dane dostawców.
2. Ocena ryzyka
Na podstawie zebranych danych trzeba ocenić ryzyko. Chodzi o to, czy produkt może pochodzić z terenów wylesionych lub być niezgodny z przepisami lokalnymi.
3. Ograniczenie ryzyka
Jeśli ryzyko istnieje, firma musi je zredukować. Może to oznaczać np. audyt, zmianę dostawcy albo dodatkowe kontrole.
Kiedy trzeba się dostosować?
Pierwotnie EUDR miał obowiązywać od:
- 30 grudnia 2024 dla dużych i średnich firm,
- 30 czerwca 2025 dla mikro i małych przedsiębiorstw.
Jednak w grudniu 2024 roku UE ogłosiła przedłużenie tych terminów o 12 miesięcy. Nowe daty to:
- 30 grudnia 2025 – duże i średnie firmy,
- 30 czerwca 2026 – mikro i małe przedsiębiorstwa.
Jak świat reaguje?
Niektóre kraje, np. Brazylia, krytykują nowe przepisy. Uważają je za niesprawiedliwe. Twierdzą, że mogą zaszkodzić ich gospodarce. Szefowa WTO (Światowej Organizacji Handlu), Ngozi Okonjo-Iweala, wezwała UE do ponownego rozważenia zakazu importu z terenów wylesionych. Zwróciła uwagę, że dla wielu małych rolników takie wymagania mogą być trudne do spełnienia.
Firmy w UE również zgłaszają zastrzeżenia. Przemysł drzewny popiera cele rozporządzenia, ale alarmuje, że wdrożenie będzie trudne. Apelują o więcej czasu i uproszczenia.
Rola technologii
Aby sprostać wymogom EUDR, firmy coraz częściej sięgają po nowe technologie. Sztuczna inteligencja, dane satelitarne i systemy śledzenia łańcucha dostaw pozwalają lepiej analizować ryzyko. Dzięki temu przedsiębiorstwa mogą szybciej wykrywać problemy i wprowadzać poprawki.
Podsumowanie
EUDR to ważny krok w stronę ochrony środowiska. Ma na celu ograniczenie wylesiania i promowanie zrównoważonego handlu. Choć przepisy są ambitne, ich wdrożenie wiąże się z wieloma wyzwaniami. Zarówno dla firm z UE, jak i dla krajów eksportujących.
Kluczem do sukcesu będzie dobra współpraca, innowacje oraz realistyczne podejście do zmian. EUDR to nie tylko regulacja – to nowy standard odpowiedzialnego biznesu.