Bateria na wagę złota

Rosnący problem zużytych baterii

Baterie i akumulatory są nieodłącznym elementem codziennego życia. W 21 wieku baterie są na wagę złota. Zasilają telefony, laptopy, samochody elektryczne, piloty czy zabawki. Jednak ich masowa produkcja i zużycie prowadzą do poważnych problemów środowiskowych. Według danych Unii Europejskiej, w 2022 roku na rynek wprowadzono ponad 1,9 miliona ton baterii, a tylko część z nich została odpowiednio zutylizowana. Nowe przepisy, takie jak rozporządzenie bateryjne UE z 17 sierpnia 2023 r., mają na celu stworzenie zrównoważonego systemu gospodarowania bateriami, w tym zapewnienie ich bezpiecznej utylizacji i recyklingu.

Nowe regulacje Unii Europejskiej

Od lutego 2024 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 12 lipca 2023 w sprawie baterii i zużytych baterii. Definiuje ono bardzo szczegółowo tematy dotyczące baterii i akumulatorów oraz kwestie zagospodarowania odpadów powstających w wyniku ich zużycia. Najważniejszymi kwestiami mającymi wpływ na ochronę środowiska wynikającymi z w/w Rozporządzenia są:

Zużyte baterie zawierają metale ciężkie, które mogą przenikać do gleby i wód gruntowych, powodując poważne skażenie środowiska. Jedna bateria guzikowa może skazić nawet 400 litrów wody lub 1 m³ gleby. Oto część z najniebezpieczniejszych substancji:

• Rtęć (Hg) – prowadzi do zaburzeń neurologicznych,
• Ołów (Pb) – uszkadza układ nerwowy i narządy wewnętrzne,
• Kadm (Cd) – ma działanie rakotwórcze i kumuluje się w organizmie.
• Zgodnie z rozporządzeniem UE, od 1 stycznia 2024 roku wszystkie baterie muszą być projektowane w sposób zapewniający ich prostą i bezpieczną utylizację, co ma zmniejszyć negatywny wpływ tych substancji na środowisko.

Zbiórka baterii to nasz wspólny obowiązek

W Polsce obowiązuje selektywna zbiórka zużytych baterii i akumulatorów na mocy ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 roku o bateriach i akumulatorach. Każdy użytkownik ma obowiązek oddawania zużytych baterii do wyznaczonych punktów zbiórki. Punkty te znajdują się w sklepach, szkołach, urzędach i zakładach pracy. W 2022 roku w Polsce zebrano ponad 2,5 tysiąca ton zużytych baterii, ale eksperci alarmują, że duża część wciąż trafia do odpadów komunalnych.

Gdzie oddać zużyte baterie?

Na terenie Polski działa ponad 50 tysięcy punktów zbiórki baterii, zlokalizowanych w sklepach, urzędach i szkołach. Nowe przepisy unijne wprowadzają obowiązek odbioru wszystkich baterii samochodowych oraz przemysłowych (np. stosowanych w magazynach energii) bez dodatkowych opłat! Takie zarządzanie zwiększa dostępność ekologicznych rozwiązań dla użytkowników pojazdów elektrycznych oraz instalujących coraz bardziej popularne magazyny energii. Lista miejsc przyjmujących akumulatory dostępne są na państwowych stronach gmin lub można ją uzyskać przy pomocy kontaktu telefonicznego.

Cele odzysku surowców w EU

• Zmniejszenie zależności od surowców pierwotnych – ograniczenie wydobycia metali krytycznych poprzez ich ponowne wykorzystanie.
• Obniżenie śladu węglowego – redukcja emisji CO₂ związanej z wydobyciem, transportem i przetwarzaniem surowców.
• Rozwój gospodarki o obiegu zamkniętym – maksymalne ponowne wykorzystanie materiałów w celu zmniejszenia odpadów.
• Zwiększenie niezależności surowcowej UE – zmniejszenie zależności od importu kluczowych metali z krajów trzecich.
• Poprawa bezpieczeństwa ekologicznego – minimalizacja zagrożeń związanych z niekontrolowanym składowaniem zużytych baterii.
• Rozwój technologii recyklingu – wspieranie innowacji w metodach odzysku i przetwarzania surowców.
• Wsparcie rozwoju technologii poprzez programy takie jak Horyzont Europa i Innovation Fund. Dodatkowo finansowanie badań nad alternatywnymi bateriami, np. sodowo-jodowymi, które nie wymagają w ramach produkcyjnych metali ziem rzadkich.
• Najpóźniej od 31.12.2027: recyklerzy muszą odzyskiwać 90% kobaltu, miedzi, ołowiu i niklu oraz 35% litu
• Najpóźniej do 31.12.2031: poziom odzysku ma wzrosnąć do 95% dla kobaltu, miedzi, ołowiu i niklu oraz 70% dla litu

Jak interpretować symbole na bateriach?

• Przekreślony kosz – bateria nie może być wyrzucona do zwykłego kosza na śmieci
• Pb – bateria zawiera ołów
• Cd – obecność kadmu
• Hg – zawiera rtęć

Od 18 lutego 2027 roku baterie stosowane w środkach lekkiego transportu, baterie w samochodach elektrycznych oraz baterie przemysłowe o pojemności powyżej 2kWh będzą wyposażone w unikalny kod QR, tzw. paszport bateryjny, który umożliwi użytkownikom sprawdzenie śladu węglowego i informacji o pochodzeniu surowców. Rokrocznie wartość baterii będzie zbliżać się do tej złota.

Młodzież przyszłością planety

Szkoły i uczelnie odgrywają kluczową rolę w promowaniu ekologicznych nawyków. W Polsce coraz więcej placówek uczestniczy w programach edukacyjnych “Zbieraj Baterie i Telefony” czy “Edukujemy o recyklingu”, które promują selektywną zbiórkę elektroodpadów. Organizacje ekologiczne, jak Fundacja Nasza Ziemia, organizują warsztaty i akcje edukacyjne dla młodzieży.

Wpływ przemysłu i firm na recykling baterii

Firmy i instytucje korzystające z baterii mają obowiązek stosowania ekologicznych procedur zbiórki i recyklingu. Nowe przepisy UE wymagają od producentów, by od 2027 roku ich baterie spełniały określone limity emisji CO₂ w procesie produkcji. Producenci są zobowiązani do stosowania energii z odnawialnych źródeł oraz realizacji procedury z należytą starannością. Razem postarajmy się zapobiegać łamaniu praw człowieka przy wydobyciu surowców.

Polska jako lider produkcji baterii w Europie

Polska jest największym producentem baterii litowo-jonowych w Europie, a sektor ten w 2022 roku osiągnął wartość ponad 38 miliardów złotych, stanowiąc 2,4% całego polskiego eksportu. Nie wykopujemy co prawda już złoto, ale mamy baterie. Wokół fabryki LG Energy Solution powstał ekosystem firm wspierających rozwój przemysłu bateryjnego. Polska stara się zapewnić wystarczające źródła zeroemisyjnej energii oraz wykwalifikowane kadry, dzięki którym może stać się globalnym liderem recyklingu baterii.

Zdrowy cykl recyklingu – Eco Life Cycle

Baterie są kluczowym elementem nowoczesnych technologii, ale ich niewłaściwa utylizacja prowadzi do poważnych zagrożeń środowiskowych. Rozporządzenie bateryjne UE z 2023 r. wprowadza nowe standardy recyklingu, zwiększa odzysk surowców i zmusza producentów do ograniczenia emisji CO₂. Każdy użytkownik może przyczynić się do ochrony środowiska, oddając zużyte baterie do specjalnych punktów zbiórki i wybierając produkty zgodne z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego. Dzięki odpowiedzialnym decyzjom możemy zmniejszyć negatywny wpływ baterii na naszą planetę i zdrowie ludzi.