Segregacja elektrośmieci, czyli zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego to kluczowy punkt europejskiego założenia ochrony środowiska i zdrowia publicznego. Przedstawiamy jakie konsumenci, producenci oraz dystrybutorzy mają określone obowiązki w tym zakresie.

Obowiązki konsumentów:

Osoby fizyczne i firmy korzystające z urządzeń elektrycznych i elektronicznych muszą wyrzucać elektroodpady jedynie do wyznaczonych pojemników lub oddawać je w wyznaczonych miejscach. Obowiązuje zakaz umieszczania elektroodpadów w odpadach zmieszanych. Porzucenie elektrośmieci w niewłaściwym miejscu grozi grzywną.

Istnieje wiele miejsc w których konsumenci mogą oddać oddać zużyty sprzęt zamiast go wyrzucić:

Ponadto zachęca się konsumentów do dbania o dłuższa żywotność sprzętu, zgodnie z zasadą prawa do naprawy.

Obowiązki sprzedawców:

Sklepy stacjonarne i internetowe sprzedające sprzęt elektryczny i elektroniczny mają następujące obowiązki:

• Bezpłatny odbiór starego sprzętu – Przy zakupie nowego urządzenia klient ma prawo oddać zużyty sprzęt tego samego typu (zasada 1:1).
• Obowiązek zbiórki małych elektrośmieci – Sklepy o powierzchni powyżej 400 m² muszą przyjmować urządzenia do 25 cm bez konieczności zakupu.
• Informowanie konsumentów – Sprzedawcy muszą informować klientów o zasadach utylizacji sprzętu i dostępnych punktach zbiórki.

• Współpraca z producentami – Dystrybutorzy mogą uczestniczyć w systemach zbiórki i recyklingu organizowanych przez producentów.

Obowiązki producentów:

Firmy wprowadzające sprzęt elektryczny i elektroniczny  na rynek polski muszą:

• Finansować zbiórkę i recykling – Producent ponosi koszty związane z odbiorem, przetwarzaniem i recyklingiem elektrośmieci.
• Zarejestrować się – Producent musi zarejestrować się w krajowym rejestrze BDO (Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami).
• Eko-projektować – Sprzęt powinien być łatwy do naprawy, demontażu i recyklingu (zgodnie z zasadą prawa do naprawy „right to repair”).
• Oznakować – Sprzęt musi mieć symbol przekreślonego kosza oraz numer rejestracyjny BDO.
• Sprawozdawać – Regularnie raportować o ilości wprowadzonego sprzętu i informować o zarządzaniu odpadami.

Przestrzeganie tych obowiązków przyczynia się do efektywnego zarządzania elektroodpadami, promując recykling i realizując postanowienia dyrektyw unijnych związanych z gospodarką obiegu zamkniętego. Wszyscy postarajmy się zachować piękno naszej planety.

Jak znaleźć i korzystać z PSZOK?

Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) to specjalne miejsca, w których mieszkańcy mogą bezpłatnie oddać wybrane odpady. Odpady możesz oddać w gminie, w której mieszkasz. Jeśli szukasz najbliższego punktu zbiórki odpadów to:

• Sprawdź stronę internetową urzędu gminy lub miasta – tam znajdziesz adres, godziny otwarcia i zasady przyjmowania odpadów.
• Skontaktuj się telefonicznie z urzędem gminy lub lokalnym zakładem gospodarki komunalnej.
• Zajrzyj na mapy internetowe – często PSZOK-i są oznaczone w aplikacjach, takich jak Google Maps.
• Sprawdź harmonogram wywozu odpadów i oddaj śmieci, nie wyrzucaj.

Jak przygotować odpady do oddania w PSZOK?

Aby bezproblemowo oddać odpady, warto pamiętać o kilku zasadach:

• Sortowanie – oddziel różne rodzaje odpadów, np. elektrośmieci, chemikalia, gruz, tekstylia.
• Czystość – odpady powinny być wolne od zanieczyszczeń i resztek jedzenia.
• Odpowiednie opakowanie – chemikalia i leki trzymaj w oryginalnych opakowaniach, szkło zabezpiecz przed stłuczeniem.
• Dokumenty – niektóre PSZOK-i wymagają potwierdzenia zamieszkania w danej gminie w postaci np. dokumentu potwierdzającego ponoszenie opłat za wywóz śmieci lub dokumentu tożsamości.

Jakie odpady można oddać w PSZOK?

PSZOK-i przyjmują m.in.:
🔹 Elektroodpady (lodówki, telewizory, baterie)
🔹 Chemikalia (farby, rozpuszczalniki, środki ochrony roślin)
🔹 Odpady wielkogabarytowe (meble, materace)
🔹 Gruz budowlany w ograniczonych ilościach
🔹 Zużyte opony, tekstylia, odpady zielone (gałęzie, liście)

Czego nie przyjmują PSZOK-i?

❌ Odpadów zmieszanych
❌ Zwłok zwierząt i odpadów medycznych
❌ Materiałów wybuchowych i amunicji
❌ Odpadów przemysłowych